Frásögn af loftbardaganum

Viðar Jóhannsson sendi siglo.is þessar línur um bardaga þar sem flugvélin er við höfum fjallað um að undanförnu kemur líklega við sögu.

Faðir minn Jóhann Sigurðsson var úti í Grímsey þegar loftbardaginn var þar. Ég heyrði hann stundum segja frá  þessum atburði.
Í Grímsey voru á þessum árum af hálfu breska hersins tveir loftskeytamenn (njósnarar) borgaralega klæddir, en þeir töluðu norsku við krakkana. Nánast engin samskipti voru af hálfu eyjamanna við tveggja manna herinn, nema að skipst var á um að lofa þeim að sjá blöð og tímarit, svo þeir gætu fylgst með um daginn og veginn. Þegar þýsku vélarnar tvær birtust úr austri og líklega hafa þær komið fyrir Langanes og ætlað út fyrir Vestfjarðakjálkann, fóru allir út á tún til að sjá tækniundrin. Strax var varað við því að þarna gæti verið hugsanlegur andstæðingur á Focke Wulf FW 200 á ferð.

Loftskeytamennirnir hlupu til síns leynistaðar og sáust svo ekki fyrr en niðri á bryggju þá alvopnaðir í fyrsta skipti á eyjunni. Loftskeytamennirnir sendu að því búnu skeyti til Akureyrar sennilega mors og gerðu varnaliðinu þar viðvart. Stuttu seinna komu svo líka skilaboð frá Siglunesi til Akureyrar. Fljótlega  koma tvær vélar út Eyjafjörðinn frá Melgerðismelaflugvelli sennilega Lockheed P-38. Þegar Þjóðverjarnir verða þeirra varir, eru þeir komnir langt framhjá eyjunni og önnur vélin snýr við djúpt út af Skagafirði til varnar, en hin Focke Wulf FW 200 heldur áfram vestur eftir.

Lockheed P-38 vélin sú er var á undan byrjaði að skjóta á Þjóðverjana af löngu færi en dró ekki. Focke Wulf FW 200 svarar stuttu síðar með með þungum kúlum er voru alveg glóandi í loftinu og fóru alveg beint og hæfðu strax aðra Lockheed P-38 vélina.  Hvort hún laskaðist og þurfti að fara til Akureyrar eða hvort hún fórst þarna veit ég ekki.



Seinni P-38 vélin lenti þarna í smá hasar um stund og eltingaleikurinn færðist alltaf neðar og neðar, fór svo að lokum að seinni P-38 gat reist sig snöggt upp á við, þá drógu byssurnar hennar til að laska þjóðverjana.
Focke Wulf FW 200 vélin lenti mjúklega á sjónum og komust Þjóðverjarnir í sinn björgunarbát í rólegheitunum og fóru að róa í átt að Grímsey. Lockheed P-38 vélin skaut að minnsta kosti einu sinni á milli björgunarbáts flugmannanna og Grímseyjar til að vara Þjóðverjana við að stíga þar á land, en þeir héldu áfram að róa bátnum til lands í Grímsey.

Faðir minn lýsti því fyrir mér að önnur vél Bandaríkjamannanna hafi komið þarna svo nálagt eyjunni þannig að þeir sáu flugmennina tvo allvel skírt og greinilega. Þó var eins og sá aftari væri innundir gluggunum á flugstjórnaklefanum en vélin var með tvö stél og tvo búka.

Í lok loftbardagans birtast hraðskreiðir bátar einhverskonar PT 109 og þegar sá stærri sem gekk hraðar en kófreykti var alveg að ná þýska gúmmíbátnum með flugmönnunum í, þá stöðvaðist vél bátsins. Hinn bátur Bandaríkjamannanna náði stuttu seinna gúmmíbátnum með flugmönnunum af Focke Wulf vélinni rétt undan landi, en þar í fjörunni biðu norsku loftskeytamennirnir alvopnaðir og voru búnir að biðja heimamenn að færa sig aðeins frá, því þeir væru búnir að taka við þessu máli ef flugmennirnir stigu á land. Þeir sögðu líka þarna frá því að vélarnar hefðu sést frá Siglunesi sem hafði líka haft samband til Akureyrar til að gera viðvart.

Eftir að flugmennirnir á þýsku vélinni voru handeknir í flæðarmálinu var farið með þá til Akureyrar til yfirheyrslu. Sagan segir að þrem vikum síðar hafi þeir verið fluttir með öruggri ferð til Bretlands og látnir lausir í lok heimstyrjaldarinnar og snúið til Þýskalands.

Tveimur til þremur vikum seinna sást kolsvartur reykur upp úr hafinu skammt frá þessum slóðum er bardaginn var. Var hinum tveggja manna her gert viðvart af krökkunum og fylgdust þeir vel með þessum reyk sem var í talsverðan tíma og upptökin færðust aðeins fjær meginlandinu. Sennilegast var það kafbátur sem kviknað hafi í af sjálfdáðum og jafnvel farist þarna. 

Viðar Jóhannsson
Vélfræðingur