Tvær Þorláksmessur

Þorláksmessa er kennd við Þorlák helga sem var  Þórhallsson og fæddur 1133 að Hlíðarenda í Fljótshlíð en dánardagur hans var 23. desember 1193.


Sú Þorláksmessa sem við þekkjum er 23. desember og miðast við dánardag Þorláks helga Þórhallssonar.  Önnur Þorláksmessa er hinsvegar á sumrin, nánar tiltekið 20. júlí, en þann dag voru bein hans tekin úr jörðu árið 1198, sú Þorláksmessa var lögtekinn 1237.

Kirkja heilags Þorláks stóð í Þorlákshöfn, sem var og er mikilvæg verstöð á landinu bláa. Í bókinni sögu daganna segir Árni Björnsson svo frá: “ Þorláksmessa á vetur varð lífsseigari en sumarmessan eftir siðaskipti og veldur þar nálægð jóla.  Þá var soðið hangikjöt til jólanna, og víða smakkað á því um leið.  Almennari var þó sá siður að hafa fiskmeti, skötu eða soðinn harðfisk á borðum á Þorláksmessu.  Í upphafi kann þetta einfaldlega að hafa  verið ómerkilegur hversdagsmatur rétt fyrir stórhátíðina, en í fiskátinu kynni einnig að gæta leifa af kaþólskri jólaföstu eða sérstakri Þorláksmessuföstu.  Á 20. öld hafa Vestfirðingar haldið tryggð við kæsta skötu sem Þorláksmessumat og er sá siður orðinn almenntur.